Odszkodowania

Jeżeli doznałeś szkody, należy Ci się odszkodowanie. Jak uzyskać odszkodowanie? Dochodzenie odszkodowań nie jest niestety proste. W większości spraw odszkodowawczych konieczne jest przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego – np. biegłego lekarza określonej specjalności, biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych itd. 

Uzyskanie odszkodowania rozpoczyna się od zgłoszenia szkody. Następnie, jeżeli szkoda została zgłoszona do ubezpieczyciela, rozpoczyna się etap likwidacji szkody. Jeżeli etap ten nie skończy się zadowalającym dla Ciebie rezultatem, sprawa będzie musiała niestety znaleźć swój finał w sądzie.

Odszkodowanie za wypadek przy pracy

Jeżeli doznałeś wypadku przy pracy lub w drodze do pracy, należy Ci się odszkodowanie. Pamiętaj, że wypadek przy pracy ma swoją definicję w przepisach. Tylko spełnienie przesłanek kodeksowych daje podstawę do uzyskania odszkodowania za wypadek przy pracy. Wypadkiem przy pracy jest zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną (skutkiem działania sił czynników zewnętrznych), które nastąpiło w związku z wykonywaną pracą i spowodowało uraz lub śmierć. 

Istotne jest użyte w przepisie sformułowanie „w związku z pracą”. Wypadkiem przy pracy będzie wyłącznie wypadek, któremu pracownik uległ podczas wykonywania zwykłych czynności lub poleceń przełożonych albo w trakcie wykonywania czynności bez polecenia, ale na rzecz pracodawcy lub w czasie, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązków pracowniczych. 

Jeżeli doszło do wypadku przy pracy, pracodawca ma liczne powinności, takie jak: niezwłoczne powiadomienie właściwego inspektora pracy i prokuratora, zabezpieczenie miejsca zdarzenia, ustanowienie zespołu powypadkowego, którego zadaniem będzie ustalenie przyczyn i okoliczności wypadku. Zespół powypadkowy ma 14 dni od powzięcia przez pracodawcę informacji o wypadku na przygotowanie protokołu, w którym wskazane zostaną przyczyny i okoliczności wypadku przy pracy.

Ustalenie, że dany wypadek był wypadkiem przy pracy, a dodatkowo wywołał on stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu, otwiera Ci drogę do ubiegania się o jednorazowe odszkodowanie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Uzyskanie jednorazowego odszkodowania z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie oznacza, że nie możesz już dochodzić odszkodowania na tzw. zasadach ogólnych. Powinieneś domagać się od pracodawcy odszkodowania na zasadach ogólnych w szczególności wtedy, gdy kwota wypłacona przez ZUS jest zbyt mała, aby pokryć wszelkie koszty jakie poniosłeś w związku z wypadkiem przy pracy (np. koszty leczenia, rehabilitacji, zakupu leków i sprzętu medycznego itd.). Jeżeli pracodawca był ubezpieczony – odpowiedzialność odszkodowawczą będzie ponosił jego ubezpieczyciel. Jeżeli pracodawca nie posiadał ubezpieczenia – będzie musiał we własnym zakresie pokryć szkodę.

Wypadek w drodze do pracy

Ustawa definiuje również pojęcie wypadku w drodze do pracy. Jest to zdarzenie nagłe i wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego w sytuacji, gdy droga ta była najkrótsza i nie została przerwana, chyba że przerwanie drogi było uzasadnione i gdy czas na jej przebycie nie przekraczał granic potrzeby oraz jeśli droga była dla ubezpieczonego najdogodniejsza ze względów komunikacyjnych. 

Jeżeli uległeś wypadkowi w drodze przy pracy, masz obowiązek niezwłocznego powiadomienia o tym fakcie Twojego pracodawcy. W ciągu 14 dni pracodawca sporządzi kartę wypadku, a następnie wyda decyzję o tym, czy zdarzenie było wypadkiem w drodze do pracy. 

Pamiętaj, że za wypadek w drodze do pracy nie możesz ubiegać się o jednorazowe odszkodowanie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Możesz jednak dochodzić odszkodowania z grupowego ubezpieczenia pracowniczego, jeżeli byłeś nim objęty. Jeżeli sprawcą wypadku w drodze do pracy był np. kierowca, który Cię potrącił, to możesz również dochodzić odszkodowania od sprawcy wypadku.

Wypadek komunikacyjny

Potrącił Cię samochód lub miałeś stłuczkę? Przysługuje Ci odszkodowanie za wypadek komunikacyjny. Odpowiedzialność za wypadek komunikacyjny kształtuje się w różny sposób, który uzależniony jest od okoliczności zdarzenia. Zatem sprawca może ponosić odpowiedzialność na zasadach winy lub na zasadach ryzyka.

Najpopularniejszą sytuacją, w której dochodzi się odszkodowania za wypadek komunikacyjny, jest tzw. „stłuczka” – czyli zderzenie mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody. Wówczas odpowiedzialność kształtuje się na zasadzie winy – tj. należy zbadać kto z uczestników jest winny zdarzeniu. Z odpowiedzialnością na zasadzie winy łączy się również pojęcie przyczynienia do powstania szkody. Na zasadach winy kształtuje się również sprawca wypadku, gdzie szkodę poniosła osoba przewożona przez sprawcę z grzeczności. W innych sytuacjach odpowiedzialność sprawcy kształtuje się na zasadach ryzyka. Uzyskanie odszkodowania na zasadzie ryzyka jest prostsze niż w przypadku odpowiedzialności na zasadzie winy. Poszkodowany nie musi bowiem udowadniać winy sprawcy, lecz to sprawca musi wykazać, że wystąpiła chociażby jedna przesłanka egzoneracyjna – tj. przesłanka uwalniająca od odpowiedzialności. Przesłankami egzoneracyjnymi są: siła wyższa albo wyłączna wina poszkodowanego lub osoby trzeciej za którą posiadacz środka komunikacji nie ponosi odpowiedzialności. Zaznaczyć jednak należy, że dochodzenie odszkodowania na zasadach winy znacznie ułatwia wcześniejsze skazanie sprawcy prawomocnym wyrokiem.

Co obejmuje odszkodowanie? W ramach odszkodowania możemy uzyskać zwrot kosztów leczenia, rehabilitacji, zakupu leków i środków opatrunkowych, zwrot kosztów dojazdu, zwrot kosztów opieki osób trzecich, utracony zarobek.

Obok odszkodowania, możemy ubiegać się o zadośćuczynienie, które jest kompensatą cierpień w sferze psychicznej i fizycznej oraz rentę, jeżeli zwiększeniu uległy nasze potrzeby. 

Czy jeżeli poszkodowany umrze, to innym osobom również przysługują jakiekolwiek roszczenia? Na to pytanie należy udzielić odpowiedzi twierdzącej. Ustawa przewiduje szereg różnych roszczeń. Jeżeli poszkodowany zmarł to osoba, która poniosła koszty leczenia i pogrzebu poszkodowanego może domagać się zwrotu tych kosztów. Uprawnionym do żądania renty od sprawcy jest osoba, względem której ciążył na zmarły ustawowy obowiązek alimentacyjny lub osoba bliska, której zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania. Osoby, które były najbliższymi członkami rodziny zmarłego mogą dochodzić od sprawcy odszkodowania, jeżeli na skutek śmierci poszkodowanego ich sytuacja życiowa znacznie pogorszyła się. Najbliżsi mogą również żądać zadośćuczynienia. 

Odszkodowanie za błąd w sztuce lekarskiej

Jeżeli padłeś ofiarą nieprawidłowo przeprowadzonego zabiegu lub też proces leczenia był prowadzony w sposób, który opóźnił postawienie właściwej diagnozy, masz prawo dochodzenia odszkodowania za błąd w sztuce lekarskiej. 

Każda placówka służby zdrowia posiada obowiązkowe ubezpieczenie OC. Dochodzenie odpowiedzialności od placówki służby zdrowia rozpoczyna się od zgłoszenia szkody, którego można dokonać albo bezpośrednio do tej placówki, albo do ubezpieczyciela. 

Niestety często na etapie przedsądowym ani placówka medyczna, ani ubezpieczyciel, nie uznają swojej odpowiedzialności. Wówczas pozostaje wyłącznie dochodzenie swoich racji na drodze sądowej.

W związku z tym, że górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela określa suma gwarancyjna, często pozew o odszkodowanie za błąd w sztuce lekarskiej kierowany jest zarówno przeciwko ubezpieczycielowi, jak i placówce medycznej. 

Uzyskanie odpowiedzialności za błąd w sztuce lekarskiej nie jest proste. Należy przygotować się na długi i trudny proces. W toku sprawy bowiem konieczne będzie przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych. Może być to biegły z jednej specjalności, lecz często bywa tak, że wypowiedzieć musi się kilku specjalistów. Najczęściej opinie biegłych sporządzane są w formie pisemnej, jednakże mogą one być uzupełniane również w formie ustnej. Na tym etapie pomoc profesjonalnego pełnomocnika jest często nieodzowna. Adwokat pomoże sformułować zastrzeżenia do opinii biegłego, nowe wnioski dowodowe, czy też zgłosi stosowne wnioski formalne. Postępowanie dowodowe ma prowadzić do tego, aby uznać dane zdarzenie za błąd lekarski oraz stwierdzeniu, że pomiędzy tym błędem, a poniesioną przez pacjenta szkodą, zaistniał tzw. adekwatny związek przyczynowy. 

Jeżeli pacjent doznał szkody po dacie 01.01.2012 r. może dochodzić odszkodowania również przed Wojewódzką Komisją do Spraw Orzekania o Zdarzeniach Medycznych. Roszczenia przed tą Komisją można jednak kierować wyłącznie przeciwko szpitalowi.

Odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu

Jeżeli poszkodowany na skutek zdarzenia doznał trwałego lub tymczasowego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, może żądać odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu. Źródłami uszczerbku na zdrowiu mogą być różne zdarzenia. Kwotę odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu oblicza się na podstawie ustalenia procentu uszczerbku na zdrowiu. Najczęściej obliczenia tego procentu dokonuje biegły.

Zadośćuczynienie

Z dochodzeniem odszkodowań ściśle powiązane jest pojęcie zadośćuczynienia. Podkreślić należy, że zadośćuczynienie i odszkodowanie, chociaż pojęcia te w języku potocznym używane są często naprzemiennie, w istocie oznaczają zupełnie dwie różne instytucje prawne. Jak wspomniano już wcześniej, odszkodowanie pokrywa szkodę majątkową. Natomiast zadośćuczynienie ma kompensować krzywdę, która rozumiana jest jako cierpienia poszkodowanego w sferze psychicznej i fizycznej. Musi być więc w adekwatnej wysokości.

Ustawa określa przypadki kiedy można dochodzić zadośćuczynienia. Są to: uszkodzenie ciała, wywołanie rozstroju zdrowia, pozbawienie wolności oraz skłonienie za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu, a także naruszenie dóbr osobistych.

We wcześniejszej części wpisu wskazano również, ze uprawnienie do żądania zadośćuczynienia mają także członkowie najbliższej rodziny poszkodowanego, który zmarł w wyniku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia. Takie uprawnienie najbliższy członkowie rodziny mają dopiero od dnia 03.08.2008 r. 

Ocena zakresu cierpień fizycznych i psychicznych jest trudna. Są to bowiem odczucia czysto subiektywne. Celem ustalenia zakresu cierpień fizycznych i psychicznych często przeprowadzany jest dowód z opinii biegłego psychologa, psychiatry lub innego specjalisty. Sąd będzie brał również pod uwagę indywidualne cechy pokrzywdzonego, np. jego wiek, zawód czy sprawność fizyczna.