Prawo karne

Prawo karne reguluje kwestie związane z popełnianiem zarówno przestępstw (dzielących się na zbrodnie i występki), jak i wykroczeń. Przepisy z zakresu prawa karnego to nie tylko kodeks karny i kodeks postępowania karnego, lecz również kodeks wykroczeń, kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, kodeks karny skarbowy, kodeks karny wykonawczy. Regulacje z zakresu prawa karnego znaleźć można również w ustawach takich jak ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, ustawa o przeciwdziałaniu alkoholizmowi, kodeks spółek handlowych itd.

Każda sprawa karna wymaga opracowania strategii obrony. Nie zawsze odmowa przyznania się do popełnienia przestępstwa jest właściwą drogą. Adwokat, po analizie akt sprawy i zgromadzonych w tych aktach dowodów, opracuje linię obrony. Czasami zamiast próbować udowodnić swoją niewinność lepszym rozwiązaniem będzie szukanie możliwości zminimalizowania negatywnych skutków i walka o jak najniższy wymiar kary. 

Z mojej wieloletniej praktyki sądowej wynika, że najczęściej popełnianymi przestępstwami są kradzież i kradzież z włamaniem, pobicie, groźba karalna, prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, wypadek drogowy i posiadanie narkotyków. 

Przebieg postępowania karnego i orzekanie kary

Postępowanie karne rozpoczyna postępowanie przygotowawcze, które prowadzi Prokuratura wraz z Policją. Na tym etapie organy postępowania przygotowawczego gromadzą materiał dowodowy – przesłuchują świadków, dokonują oględzin, konfrontacji, okazania, wizji lokalnych, przeprowadzane są dowody z opinii biegłych. Na etapie postępowania przygotowawczego dochodzi do przedstawienia zarzutów. Osoba, której przedstawiono zarzuty nabywa status osoby podejrzanej. Warto podjąć obronę już na etapie postępowania przygotowawczego. Adwokat może być obecny podczas przesłuchania podejrzanego i czuwać nad jego prawidłowym przebiegiem. Pierwsze przesłuchanie w charakterze podejrzanego jest bardzo istotne z punktu widzenia dalszego postępowania karnego. Na etapie postępowania przygotowawczego podejrzanemu przysługują uprawnienia takie jak prawo do obrony, prawo do kontaktu z obrońcą, prawo do odmowy składania wyjaśnień, prawo do odmowy odpowiedzi na pytania. Organ prowadzący postępowanie przygotowawcze ma prawo pouczyć podejrzanego o przysługujących mu uprawnieniach. Często jednak pouczenia te są dla podejrzanego niezrozumiałe, a także podejrzany może nie zdawać sobie sprawy z tego, że korzystanie z przysługujących mu uprawnień nie może wiązać się dla niego z żadnymi negatywnymi konsekwencjami. 

Jeżeli prokurator uzna, że zebrany w sprawie materiał dowodowy jest wystarczający, zamyka postępowanie przygotowawcze i kieruje akt oskarżenia do sądu. Rozpoczyna to etap postępowania karnego przed sądem, który kończy się wydaniem wyrokiem. W trakcie postępowania sądowego, sąd również przeprowadza postępowanie dowodowe – przesłuchuje na rozprawie świadków, dopuszcza dowody z opinii biegłych, zapoznaje się z dowodami takimi jak nagrania, dokumenty itd. W toku postępowania przed sądem, prokurator ma status oskarżyciela publicznego. Obok oskarżyciela publicznego może wystąpić również oskarżyciel posiłkowy, którym może być np. pokrzywdzony przestępstwem, a jeżeli pokrzywdzony zmarł – np. jego rodzina. Warto, aby oskarżony korzystał z pomocy adwokata na etapie sądowym. W niektórych przypadkach przepisy nakazują wręcz, aby oskarżony miał w toku postępowania karnego obrońcę (tzw. obrona obligatoryjna). 

Co istotne, z pomocy adwokata może korzystać również oskarżyciel posiłkowy. Wówczas adwokat nie pełni roli obrońcy, a pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego. Skoro oskarżyciel posiłkowy jest stroną postępowania, to przysługują mu wszelkie uprawnienia strony, takie jak np. prawo do zgłaszania wniosków dowodowych. Należy pamiętać, że pokrzywdzonemu przestępstwem przysługuje prawo do żądania naprawienia szkody i zadośćuczynienia od sprawcy. Pokrzywdzony może również zgłosić roszczenie o nawiązkę. 

Proces karny, w zależności od wagi przestępstwa, zawiłości sprawy i strategii obrończej, może zakończyć się na jednej rozprawie, a może również ciągnąć się przez wiele lat. Adwokat – niezależnie od tego, czy będzie występował w charakterze obrońcy, czy też pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego – będzie czuwał nad przebiegiem postępowania na każdym jego etapie. 

W trakcie postępowania karnego może dojść również do zatrzymania lub tymczasowego aresztowania. Zatrzymanie ma charakter krótkotrwały i wiąże się np. z koniecznością przeprowadzenia czynności, np. przedstawieniem zarzutów. Zatrzymanie może jednak przekształcić się w tymczasowe aresztowanie, które wiąże się już z dłuższą izolacją. W tej sytuacji organy postępowania przygotowawczego mają 48 godzin od chwili zatrzymania na przekazanie zatrzymanego do dyspozycji sądu wraz z wnioskiem prokuratora o zastosowanie tymczasowego aresztowania. Sąd wniosek ten musi rozpoznać w ciągu kolejnych 24 godzin. Jeżeli sąd uwzględni wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania, to orzeka o tymczasowym aresztowaniu na okres trzech miesięcy. Pobyt w areszcie może jednak ulegać przedłużeniu w drodze kolejnych postanowień sądu. Ustanowienie obrońcy dla tymczasowo aresztowanego ma istotne znaczenie, gdyż obrońca ma prawo kontaktu z aresztowanym, a także może brać udział w posiedzeniu aresztowym. Adwokat ma prawo zapoznać się z tą częścią akt postępowania przygotowawczego, która odnosi się do podstaw zastosowania tymczasowego aresztowania. Należy pamiętać, że jeżeli dojdzie do zatrzymania lub tymczasowego aresztowania, obrońcę może ustanowić np. osoba bliska zatrzymanego lub aresztowanego. 

Warto również wspomnieć o możliwości dobrowolnego poddania się karze. Niniejsze pojęcie, używane często w języku potocznym, można odnieść do dwóch instytucji: skazania bez rozprawy (art. 335 kpk) i skazania bez przeprowadzenia postępowania dowodowego (art. 387 kpk). Chęć dobrowolnego poddania się karze można zgłosić już na etapie postępowania przygotowawczego, np. w toku pierwszego przesłuchania. Karę uzgadnia się z prokuratorem. Prokurator nie kieruje wówczas do sądu aktu oskarżenia, a wniosek o skazanie oskarżonego bez przeprowadzenia rozprawy. Sąd kieruje sprawę na posiedzenie i weryfikuje czy zostały spełnione przesłanki dobrowolnego poddania się karze. Wniosek o dobrowolne poddanie się karze oskarżony może również głosić w toku rozprawy głównej, najpóźniej do czasu zakończenia pierwszego przesłuchania wszystkich oskarżonych na rozprawie głównej. Sąd może uwzględnić wniosek oskarżonego, o ile prokurator nie zgłosi sprzeciwu. Zarówno sąd, jak i prokurator, mogą warunkować wyrażenie zgody na wniosek o dobrowolne poddanie się karze od dokonania w nim określonych zmian. Dobrowolne poddanie się karze umożliwia szybkie zakończenie postępowania karnego. Prowadzenie negocjacji w zakresie dobrowolnego poddania się karze może być dla uczestnika postępowania karnego problematyczne, dlatego warto skorzystać na tym etapie z pomocy adwokata. Nie zawsze bowiem propozycja przedstawiona przez prokuratora jest dla oskarżonego korzystna.

Postępowanie karne kończy się wydaniem wyroku. Wyrok może być skazujący, uniewinniający lub warunkowo umarzający. Wyrok skazujący będzie zawierał rozstrzygnięcie w przedmiocie kary i środków karnych. Wyrok uniewinniający stanowi rozstrzygnięcie oczyszczające oskarżonego ze wszystkich zarzutów. Karny przewidziane w polskim kodeksie karnym to: grzywna, ograniczenie wolności oraz pozbawienie wolności. Wyrok warunkowo umarzający może być bardzo korzystnym rozstrzygnięciem dla oskarżonego. Oskarżony, pomimo wydania wyroku, nadal jest bowiem osobą niekaraną. Okres próby wynosi od 1 roku do lat 3. Wspomnieć trzeba, że wyrok warunkowo umarzający sąd może wydać tylko w przypadku przestępstw, dla których wymiar kary nie przekracza 5 lat pozbawienia wolności. Nadto oskarżony musi być wcześniej niekarany za przestępstwo umyślne.

Jeżeli wyrok karny jest dla oskarżonego niesatysfakcjonujący, może on złożyć apelację. Apelację karną może wywieść również oskarżyciel – zarówno publiczny, jak i posiłkowy. 

Istnieje również możliwość wydania wyroku nakazowego. Wyrok nakazowy może być wydany przez sąd bez przeprowadzenia rozprawy karnej, jeżeli postępowanie przygotowawcze toczyło się w formie dochodzenia. Wyrok jest wydawany na posiedzeniu bez udziału oskarżonego, a następnie doręczany oskarżonemu tradycyjną przesyłką poleconą. W terminie 7 dni od doręczenia oskarżonemu wyroku nakazowego ma on prawo wniesienia sprzeciwu. Skuteczne złożenie sprzeciwu powoduje, że sprawa będzie rozpoznawana na zasadach ogólnych. Jeżeli oskarżony nie wniesie sprzeciwu, wyrok nakazowy uprawomocni się. 

Wyjaśnienia wymaga również pojęcie tzw. „zawiasów”, czy wyroku w zawieszeniu. Chodzi tutaj o wyrok skazujący, w którym sąd orzeka karę pozbawienia wolności, ale jej wykonanie jest warunkowo zawieszone na wskazany przez sąd w wyroku okres próby. Innymi słowy, o ile skazany będzie przestrzegał porządku prawnego i zastosuje się do nałożonych na niego przez sąd obowiązków, nie będzie odbywał kary w zakładzie karnym. Możliwość warunkowego zawieszenia wykonania kary istnieje, jeżeli wymiar kary pozbawienia wolności nie przekracza roku. Okres próby może wynosić od jednego roku do trzech lat. Jeżeli okres próby nie przebiega pomyślnie, może zostać wszczęte postępowanie w przedmiocie zarządzenia wykonania zawieszonej kary pozbawienia wolności. 

Nasza oferta w zakresie prowadzenia spraw karnych

Oferuję Państwu kompleksową pomoc w zakresie spraw karnych na terenie Łodzi, całego województwa łódzkiego oraz w województwach sąsiadujących. Jako adwokat pomagam zarówno oskarżonym, jak i pokrzywdzonym przestępstwem. Moja oferta obejmuje postępowanie przygotowawcze – w tym zapoznawanie się z aktami sprawy, uczestnictwo w przesłuchaniach i innych czynnościach procesowych oraz reprezentację na etapie sądowym. Moim celem jest jak najszersza ochrona interesów mojego klienta i dopilnowanie, że wszelkie uprawnienia procesowe strony postępowania są zabezpieczone.